Reinventing leadership

Frederic Laloux beschrijft in zijn meesterwerk ‘Reinventing organizations’ de tegenwoordig razendsnelle ontwikkeling van organisaties. Van Infrarood (100.000 jaar geleden) naar Magenta (50.000 jaar geleden) via rood en amberkleurig naar prestatiegericht oranje (industriële tijdperk, machines) en pluralistisch groen (vanaf de 19e eeuw en vooral vanaf 1960 / 1970, familie, emancipatie) naar . Door die razendsnelle ontwikkeling zien we als nooit tevoren zoveel verschillende vormen naast elkaar. Lastig om door de bomen het bos nog te zien.

En het past bij de snelheid van de huidige maatschappij. We kunnen binnen luttele seconden via beeld en geluid met iemand contact leggen aan de andere kant van de wereld. Documenten uitwisselen, grote, belangrijke beslissingen nemen. Met behulp van apparaten die gemakkelijk in de broekzak passen. De wereld is daardoor een stuk kleiner geworden. Dat vraagt om grotere reactiesnelheid, sneller keuzes maken en deze weer durven herzien.

Bij al deze evolutionaire ontwikkelingen speelt de mens een belangrijke rol. Die bedenkt en ontwikkelt. Tegelijk is de mens de beperkende factor. Lang niet iedereen kan de ontwikkeling bijbenen. Consequenties van beslissingen zijn niet altijd te overzien. Visie gaat over de lange termijn terwijl de wereld om ons heen ondertussen snel verandert. Bijsturen van visie gaat trager dan maatschappelijke ontwikkeling. Er is een hoge reactiesnelheid nodig. Dat vereist wendbaarheid en lef.

Van leiders wordt verwacht dat ze visie hebben. Je moet weten waar het naartoe gaat. Kennis hebben. De beste zijn. Verbindend zijn. Ruimte durven geven om resultaten te behalen. Daarom ben je immers leider? De stip aan de horizon bepalen en bewaken. Het wordt van je verwacht en wijzigingen krijgen snel het stempel als ‘zwalken’ en ‘zwakheid’. Dat zijn niet echt goed scorende kwalificaties. De leider gaat zich de zwakkere voelen. Wordt bang terug te komen op besluiten. En zwakke leiders……

Cyane organisaties, zoals Laloux ze noemt, hebben, na de al bestaande metaforen van machines en familie, een nieuwe metafoor gevonden, namelijk die van het levende systeem, het levende organisme. Ze kenmerken zich, in grote lijnen, door drie belangrijke doorbraken:

  1. Zelfsturing: gelijkwaardige relaties zonder behoefte aan hiërarchie of consensus;
  2. Heelheid: stelsel van praktijken die ons uitnodigen onze innerlijke heelheid te omarmen en het geheel van wie we zijn mee te nemen naar ons werk;
  3. Evolutief doel: een eigen leven en richtingsgevoel hebben. De leden worden uitgenodigd te luisteren naar en te begrijpen wat de organisatie wil worden, welk doel zij wil dienen.

‘Elk van deze doorbraken komt tot uitdrukking via een aantal concrete dagelijkse praktijken die, soms subtiel, soms radicaal, afwijken van traditioneel geaccepteerde managementmethodes’.

En dat vereist nogal iets van de leiders en de begeleiders. Het invoeren van cyane structuren en praktijken heeft het bijvoorbeeld nodig dat:

  1. De CEO ‘het snapt’. Dat hij de wereld door een cyane bril ziet. En
  2. de leden van het bestuur of raad ‘het snappen’ en er steun aan geven.

Het verandermanagement in ‘oranje’ gaat uit van een heel arsenaal van instrumenten om een organisatie te doen veranderen van A naar B. Bij cyaan is verandering niet langer een relevant onderwerp omdat organisaties zich voortdurend van binnenuit aanpassen.

Stanislav Grof stelt dat ‘een radicale innerlijke transformatie en groei naar een nieuw bewustzijnsniveau van leiders en begeleiders van organisaties nodig is’. Die innerlijke transformatie krijgt pas kans als we leren ons los te zien van ons eigen ego. De angsten, ambities en verlangens van ons ego bepalen vaak ons leven. Als we dat leren loslaten creëren we ruimte om te luisteren naar de dieperliggende delen van onszelf. Daarvoor in de plaats komt het vermogen om te vertrouwen op de overvloed van het leven. In plaats van te leven in angst en schaarste leven we in vertrouwen en overvloed. In cyaan gaan we geloven dat het goed komt als het niet goed komt. Dat het leven ons de kans geeft om te leren en te groeien. Dat we ‘ambitie hebben zonder ambitieus te zijn’ (Clare Graves)

Transformatieve leiders hebben een eigen transitie doorgemaakt. Ze bewegen zich als het ware in een volgende dimensie en zijn daardoor in staat op zichzelf te reflecteren. Terug te kijken op hun eigen denken en handelen. Ze erkennen de angst voor diepe verandering vanuit hun eigen ervaring waarbij ze de andere kant van de medaille hebben gezien. ‘Ze zijn daar al een keer geweest’. Ze verbinden hoofd, hart en handen en volgen hun innerlijk kompas. ‘Organisaties zijn transformatief dankzij transformatieve mensen’. (Jan Rotmans)

Het ‘BreakeOutTeam’, het alternatief voor het reguliere Outbreak Management Team, grijpt de  coronacrisis aan om de weeffouten uit ons huidige systeem aan het licht te brengen. Het pleit voor transformatief leiderschap. ‘Leiderschap krijgt daadwerkelijk impact als oprechte zelfkritiek, relativering en reflectie wordt toegepast. Dit betreft ook het laten zien van leervermogen, voortschrijdend inzicht en het bestaan van ‘niet-weten’. De bereidheid om kwetsbaarheid te tonen’.

Hier is de link met het systemisch werken, bekend van de organisatieopstellingen. Het werken vanuit de filosofie van de fenomenologie: de verschijnselen laten spreken. Je mag jezelf toestaan ‘het’ niet te weten, ‘het’ niet te hóeven weten. Van daaruit ontstaan de mooiste inzichten.

We moeten het leiderschap dus eigenlijk opnieuw uitvinden. Niemand weet wat er in de transitie gebeurt. Niemand weet waar het naartoe gaat. Er is alleen een horizon; geen stip. In onze leergang transformatief leiderschap gaan we met dat uitgangspunt aan de slag. Vanuit verschillende invalshoeken werk je samen met andere leiders en begeleiders aan je eigen transformatie.  Om zonder angst mee voorop te durven lopen in de huidige transitie. Om lef te tonen.

Lees hier alles over de leergang transformatief leiderschap of download het complete programma

Aanmelden kan nog tot 8 december. 

Als je de manier waarop je naar de dingen kijkt, verandert, veranderen de dingen waarnaar je kijkt. (Wayne Dyer)

 

 

 

 

 

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *